Szczepańcowa – rzeka Jasiołka

Budowa przepławki dla ryb w formie obejścia jazu

Lokalizacja
Rzeka: Jasiołka – km 27+960
Gmina: Chorkówka
Miejscowość: Szczepańcowa
Planowany termin rozpoczęcia
IV kwartał 2019
Planowany termin zakończenia
III kwartał 2020
Przewidywany koszt
1 209 354 zł

Dlaczego ingerujemy w rzekę?

Jaz, wykonany w latach 30-tych XX wieku służy do utrzymania poziomu wody na ujęciu komunalnym, którego właścicielem jest Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Krośnie. Wydane przez Wojewodę Podkarpackiego pozwolenie wodnoprawne zezwala na piętrzenie w tym miejscu wody rzeki Jasiołka za pomocą jazu z zasuwami o wysokości piętrzenia 5,5 m i rzędnej górnej progu piętrzącego 282,30 m n.p.m.

Źródło: www.google.com/maps

Modernizowany obiekt

Jaz piętrzący wodę podzielony jest na 3 sekcje. Dwie skrajne o szerokości 5 m wyposażone są w zasuwy stalowe. Sekcja środkowa ma szerokość 24 m i formę przelewu stałego. Poniżej przelewu wybudowano rozszerzającą się do szerokości 61 m kaskadę złożoną z 3 stopni i zakończoną niecką wypadową z gurtem betonowym. Długość kaskady wynosi 26 m, a niecki wypadowej 11 m. Poniżej niecki wypadowej wykształcono bystrze kamienne z dużych głazów. Jaz nie jest wyposażony w urządzenie do migracji ryb.

Na prawym brzegu powyżej jazu zlokalizowane jest ujęcie wody i stacja uzdatniania. Na brzegu lewym wyraźnie widoczne są ślady obejścia jazu przez wody powodziowe. Jest to naturalne miejsce, w którym zaprojektowano przepławkę dla ryb.

Planowana inwestycja

Rozwiązanie projektowe zakłada wykonanie przepławki dla ryb w formie kanału obejścia jazu po lewej stronie rzeki. Ma zapewniać pokonanie przeszkody przez ryby we wszystkich stadiach rozwojowych oraz przez inne organizmy wodne.

Wlot do przepławki od strony wody górnej zaprojektowano ok. 35 m powyżej stopnia, zaś wylot ok. 60 m poniżej ostatniego elementu konstrukcji istniejącego jazu. Przepławka będzie „bypassem” naśladującym naturalny odcinek rzeki poprowadzony krętą trasą w celu wytrącenia różnicy poziomów oraz zminimalizowania prędkości wody.

Projekt przepławki dla ryb (WTU Sp. z o.o.)

Baseny tworzące przepławkę o wym. 3,3 x 4,5 m i głębokości 0,9 m będą oddzielone ryglami z głazów wielkogabarytowych o wymiarach 1,55 x 0,75 m. Dodatkowo, przepławka zostanie wyposażona w basen spoczynkowy o długości 11,30 m umiejscowiony w połowie trasy. Szerokie na 30 cm szczeliny w przegrodach ułatwią rybom pokonanie całej trasy. Dno basenów będzie wypełnione narzutem kamiennym Dmin. 0,3 m.

Wizualizacja przepławki (WTU Sp. z o.o.)

Wlot do przepławki od strony wody górnej na długości około 20 m zostanie ubezpieczony narzutem kamiennym i ścianką szczelną. Wylot od strony wody dolnej usytuowany będzie pod kątem ok. 30° względem osi cieku i zakończony gurtem z głazów wielkogabarytowych na całej szerokości koryta. Gurt ten ma za zadanie koncentrować wodę przy niskich przepływach.

Etapy realizacji inwestycji

Wrzesień 2019 – Rozpoczęto prace przygotowawcze do budowy przepławki

Uroki starorzecza Jasiołki w okolicy jazu w Szczepańcowej

Grudzień 2019 – zaawansowana budowa wlotu do przepławki

Teren pod przepławkę przygotowany

Luty 2020 – wlot do przepławki od strony wody górnej gotowy

Marzec 2020 – trwa budowa przepławki poniżej wlotu od strony wody górnej

Maj 2020

Czerwiec 2020

Skutki czerwcowej powodzi

Widok z drona na przepławkę zaraz po powodzi
Zniszczony brzeg na wysokości przepławki powyżej jazu

Wrzesień 2020

Ten sam brzeg po naprawie

Listopad 2020

Maj 2021. Monitoring skuteczności przepławki – odłowy i znakowanie ryb

Wrzesień 2021 – zdjęcia gotowej, oddanej do użytku przepławki

fot. ZBE