Mokrzec – rzeka Wisłoka – Wisłoka bez barier

Budowa przepławki dla ryb w formie obejścia jazu

Lokalizacja
Rzeka: Wisłoka – km 69+720
Gmina: Pilzno
Miejscowość: Mokrzec
Planowany termin rozpoczęcia
IV kwartał 2019
Planowany termin zakończenia
II kwartał 2021
Przewidywany koszt
7 779 272 zł

Dlaczego ingerujemy w rzekę?

Modernizowany jaz został zbudowany w 2000 roku dla zalania wyrobisk poeksploatacyjnych kruszywa jako forma rekultywacji zdewastowanych obszarów. Powstały zbiornik usytuowany jest między miejscowościami Strzegocice i Mokrzec, na południowy wschód od miejscowości Pilzno. Powierzchnia zalewu obejmuje ponad 230 ha. Długość zbiornika wynosi ok. 3 km, a średnia szerokość ok. 800 m.

Modernizowany obiekt

W km 69+720 zlokalizowany jest jaz z zamknięciem powłokowym piętrzący wodę zbiornika Pilzno oraz Mała Elektrownia Wodna Pilzno (720 kW). Szerokość koryta w tym miejscu wynosi ok. 95 m. Gumowy jaz powłokowy umożliwia zmiany wysokości piętrzenia od stałego minimalnego poziomu piętrzenia stopniem betonowym (przy złożonych opróżnionych powłokach) wynoszącego 1,90 m na rzędnej 190,00 m n.p.m., do poziomu piętrzenia normalnego (NPP) o wysokości 4,5 m odpowiadającego rzędnej 192,60 m n.p.m. występującemu podczas normalnej pracy urządzeń przy napełnionych wodą powłokach. W okresie występowania wysokich przepływów powłoki jazu są obniżane w zależności od wielkości tych przepływów w przekroju jazu.

Istniejący jaz, pomimo wyposażenia go w przepławkę (na lewym brzegu) stanowi obecnie przeszkodę nie do przebycia dla ryb. Jest to przepławka o długości 52 m składająca się z 13 komór oddzielonych betonowymi ścianami. Późniejsze wybudowanie na jazie, po przeciwległej stronie niż przepławka, małej elektrowni wodnej spowodowało w tym miejscu koncentrację głównych mas wody i ryb gromadzących się pod wpływem prądu wabiącego po stronie elektrowni, a tym samym bezużyteczność istniejącej przepławki. Poza tym, zarówno jaz, jak i powstały w wyniku piętrzenia wód zbiornik spowodował zatrzymanie ruchu rumowiska wleczonego zaburzając naturalne procesy w korycie rzeki poniżej tych obiektów (nastąpiła silna erozja dna poniżej wejścia do przepławki).

Planowana inwestycja

Zaprojektowana modernizacja stopnia polega na wykonaniu przepławki dla ryb w formie „kanału obejścia”, omijającego jaz na jej prawym brzegu obok istniejącej Małej Elektrowni Wodnej.

Całkowita długość przepławki wynosić będzie ok. 430 m. Składać się będzie ona z 43 basenów o wymiarach 4,0 x 7,0 m oraz 2 basenów spoczynkowych, zbudowanych jako dwudzielne koryto poprzez wyprofilowanie „wypłycenia” w centralnej części basenu. Baseny w dnie wyłożone będą narzutem kamiennym D_min = 0,5 m. Przegrody basenów zaprojektowano z głazów wielkogabarytowych o różnych wymiarach, dostosowanych do zakładanej wysokości korony przegrody. Spadek podłużny przepławki wynosi 1,6% (w basenie z przepustem drogowym spadek 0,8%). Wlot od strony wody górnej składać się będzie z przepustu drogowego żelbetowego skrzynkowego o wymiarach światła 2,0 x 4,0 m.

W celu łagodnego wyjścia ryb do zbiornika zaprojektowano ubezpieczenie dna narzutem kamiennym D_min = 0,5 m na długości ok. 6 m. Wylot z przepławki od strony wody dolnej składać się będzie z doku żelbetowego o szerokości 4,0 m wraz ze skrzydłami. W żłobie zaprojektowano dwie przegrody żelbetowe ze szczeliną o szerokości 1,0 m. W celu zwiększenia szorstkości dna i polepszenia warunków migracyjnych ryb w dno zostanie wmurowany narzut kamienny o D_min = 0,2 m.